Voorwoord

‘Kennis voor de rechtsstaat’ – dat was voor het WODC én voor mij als directeur een snel gemaakte keuze als motto voor dit WODC Magazine – Terugblik 2024. We zijn tenslotte niet voor niets het Kennisinstituut voor de rechtsstaat.

Maar achter die woorden gaat een complex begrip schuil, want wat is die rechtsstaat eigenlijk? En hoe draagt kennis bij aan die rechtsstaat? In een rechtstaat is iedereen gelijk voor de wet. Het is een systeem dat vrijheid, rechtszekerheid en rechtsgelijkheid waarborgt – waarin burgers worden beschermd in hun rechten en vrijheden, zowel tegenover andere burgers als tegenover de overheid. De rechtsstaat is dus niet alleen de scheiding tussen de drie staatsmachten (we kennen de wetgevende, controlerende en uitvoerende macht). Het is ook: vertrouwen van burgers in de overheid, en een overheid die zijn burgers goed bejegend, om zo dat vertrouwen te voeden en te behouden.

In zo’n omgeving is kennis een belangrijke factor. Kennis laat zien dat gelijke gevallen inderdaad gelijk behandeld worden, of soms ook niet. Kennis over de bescherming die een burger wel en niet kan inroepen, en kennis over de vrijheden die de burger heeft tegenover de overheid. Aan die kennis levert het WODC al meer dan 50 jaar een belangrijke bijdrage, door onderzoek over de mate waarin jeugdcriminaliteit voorkomt, over het complexe stelsel van forensische zorg, over toegang tot de rechter en ander geschiloplossende instanties, over de effecten van de wijze waarop we omgaan met migratie en asiel, en ga zo maar door.

Leeswijzer

In dit magazine komen deze en vele andere onderwerpen op verschillende manieren voorbij. In de rubriek Onderzoek in beeld laten we zien hoe de belangrijkste bevindingen uit onderzoek op een toegankelijke manier gecommuniceerd worden. Dat gebeurt al lang niet meer met dikke, volgepakte rapporten alleen, maar ook met mooie infographics, animaties of sliders. Met Dossier WODC gaan we zelfs fysiek langs hogescholen en universiteiten en na afloop wordt de bijeenkomst omgezet in een podcast.

Ons onderzoek is van maatschappelijke waarde en we verschijnen dan ook regelmatig in kranten en op televisie. In de rubriek In de Media belichten we enkele rapporten die veel aandacht kregen. Een mooi voorbeeld is ons langlopende onderzoek naar Oekraïense vluchtelingen.

Opvallende activiteiten van het WODC of mijlpalen zoals het 25-jarig bestaan van de Nationale Drug Monitor laten we zien in de rubriek Meer dan Onderzoek. Middels een Kijkje in de Keuken vertellen we over onderzoeken waarbij het proces van onderzoek doen of de uitwerking erna centraal staat. Bijvoorbeeld dat het onderzoek naar notariële dienstverlening in het begrotingsdebat werd behandeld. Tot slot wordt in het 360 graden interview de Monitor Nazorg (over re-integratie van ex-gedetineerde personen) belicht vanuit verschillende perspectieven: die van onderzoekers, beleidsmakers en de praktijk.

Voor wie geïnteresseerd is in onze feiten en cijfers kan terecht bij de rubriek Onder de loep. Voor gedetailleerdere informatie kan ook het jaarverslag voor de Tweede Kamer worden bekeken via de link in onderstaand kader.

We denken – en hopen – dat deze verschillende bijdragen helder laten zien wat we bij het WODC doen, hoe we dat doen, en waarom dit belangrijk is voor het vinden van kennis en voor de rechtsstaat.

Veel leesplezier!

Ivo Giesen Directeur WODC