Bij een goede aanbesteding was Max Verstappen nooit wereldkampioen geworden
Het was lang geleden dat Kevin, Frans, Peter en Abdelkader op vrijdagmiddag samen wat gedronken hadden. Voor de coronapandemie gingen ze elke vrijdagmiddag uit hun werk naar de Engelse pub om daar een paar pinten te vatten en nog wat na te praten over de week. Ze werkten alle 4 bij het waterschap en waren verantwoordelijk voor de inkoopkant van de infrastructuurprojecten.
Ze waren er trots op dat ze hun zaakjes goed voor elkaar hadden. Intern werden ze vaak ‘The Big Four’ genoemd en in hun hart vonden ze dat geweldig.
Beoordeel met meer personen
Laat niet één persoon de winnaar van een aanbesteding bepalen. Dat is ook de essentie van het verhaal over Verstappen. Ook al is de keuze van Michael Masi verdedigbaar, het is discutabel dat hij die keuze in vrijheid had kunnen maken. Dat was ook de conclusie van het uiteindelijke rapport dat de FIA hierover publiceerde. Bij aanbestedingen zijn we ons al veel langer bewust dat we bijvoorbeeld kwaliteitsbeoordelingen met meer personen moeten doen.
Door corona werkten ze bijna 2 jaar vanuit huis, maar nu hadden ze op vrijdag weer een live overleg gehad en gelijk afgesproken om daarna weer eens ouderwets de pub in te gaan. Alle 4 waren ze enorme Formule 1-liefhebbers, dus het lag voor de hand dat het gesprek al snel over de wereldtitel van Max Verstappen ging. Kevin, geboren in het Verenigd Koninkrijk maar inmiddels al weer 30 jaar in Nederland wonend en werkend, behoorde tot de fanclub van Lewis Hamilton. Hij kon het nog steeds moeilijk verkroppen dat Max Verstappen de nieuwe wereldkampioen was. “Wat Michael Masi deed was gewoon zo partijdig, zo schandalig partijdig!
“Wat Michael Masi deed was gewoon zo partijdig, zo schandalig partijdig!”
Feitelijk heeft deze man Max wereldkampioen gemaakt”. Michael Masi had de rol van wedstrijdleider bij de Grand Prix van Abu Dhabi, waar Max Verstappen wereldkampioen werd. Aan het eind van de race crashte er een auto die het circuit gedeeltelijk versperde. De andere auto’s moesten in een lager tempo achter een zogenoemde safety car aanrijden. Die zetten ze in om de veiligheid van de rijders te garanderen en om de gecrashte auto van de baan te kunnen halen. De kritiek op Michael Masi kwam erop neer dat hij niet alle auto’s die op een ronde achterstand stonden voorbij liet gaan, maar alleen die tussen Verstappen en Hamilton. Normaal gesproken gebeurt dit wel. Hierdoor reed Verstappen vlak achter Hamilton en kon hij hem gemakkelijk inhalen, omdat hij net nieuwe banden had.
“Het hoort gewoon niet zo te zijn dat één persoon kan kiezen wie de winnaar is”
Frans, ook een groot F1-liefhebber, was het er echter niet mee eens: “Dat kan allemaal wel zo zijn, Kevin, maar in het reglement van de Formule 1 staat letterlijk dat het ‘desirable’ is om de race onder een groene vlag, dus racend te beëindigen, tenzij dat niet veilig is.”
Inmiddels aan zijn vierde Guinness, hield Kevin echter voet bij stuk: “Daar gaat het niet om. Het gaat om het principe. Het hoort gewoon niet zo te zijn dat één persoon kan kiezen wie de winnaar is. Dat is toch precies hetzelfde in het inkoopvak. Het zou toch te gek zijn als één persoon op werk gewoon kan bepalen wie de opdracht krijgt?”
Praktische uitgangspunten beoordelingscommissie
In de Aanbestedingswet staat weinig over de samenstelling en werkwijze van een beoordelingscommissie. Uit de jurisprudentie blijken een aantal praktische uitgangspunten:
- Zorg ervoor dat de beoordelaars deskundig zijn.
- Check of de beoordelaars geen banden hebben (gehad) met een van de inschrijvers.
- Anonimiseer indien mogelijk de inschrijvingen (soms heeft het geen zin, omdat deskundige beoordelaars ook geanonimiseerde inschrijvingen herkennen aan bijvoorbeeld figuren, kleuren of een eerdere opdracht met een terloopse vermelding).
- Geef van tevoren aan dat de beoordelingscommissie van samenstelling kan veranderen (mensen kunnen ziek worden, van baan veranderen).
- Zorg ervoor dat de beoordelaars de prijzen niet kennen.
- Hanteer een goed en helder protocol voor de beoordeling. Als de beoordeling eerlijk en transparant verloopt, dan volgt een rechter vrijwel altijd het oordeel van de beoordelingscommissie.
- Houd goed rekening met hiërarchie in de beoordelingscommissie.
- Laat de directeur als laatste zijn mening geven.
Peter, die tot dan toe weinig gezegd had, mengde zich ook in het gesprek: “Ik begrijp wat je bedoelt, Kevin, maar ook bij aanbestedingen hebben we toch weleens te maken met subjectiviteit?”
“Dat is wel zo, maar dat proberen we dan zo goed mogelijk op te lossen door een beoordelingscommissie van deskundigen samen te stellen, ervoor te zorgen dat die de prijzen niet kennen, dat er een anonieme beoordeling volgt, dat ze de plannen in verschillende volgorde lezen, en noem maar op. Wij doen er juist alles aan om ervoor te zorgen dat de Michael Masi’s in ons waterschap niet gewoon kunnen kiezen wie er wint. Dat is toch de essentie van aanbesteden!”.
“Dus bij een goede aanbesteding was Max Verstappen nooit wereldkampioen geweest?”
“Dus als ik het goed begrijp was Max Verstappen nooit wereldkampioen geweest bij een goede aanbesteding”, merkte Abdelkader op zachte toon op, nadat hij was opgestaan uit zijn stoel. Hij deed zijn Ralph Lauren-regenjas aan, als teken dat hij naar huis ging.
De drie vrienden grinnikten wat en stonden toen ook op. Ze wensten elkaar een goed weekend toe. Maandag zou de kick-off zijn van een groot nieuw dijkverzwaringsproject. Kevin nam gehaast afscheid, want hij moest rennen om zijn trein te halen. Terwijl hij wegliep kon hij het niet laten om nog even hardop Toto Wolff, de teambaas van Mercedes, te citeren: “This isn’t right. Michael, that is so not right. That is so not right.”